Ψυχική Υγεία στην Κρίση

Κοινός αγώνας κατοίκων, εργαζομένων, ασθενών και των οικογενειών τους

Η επιδείνωση στις δομές της ψυχικής υγείας αλλά και γενικότερα η διάλυση κάθε έννοιας δημόσιας υγείας είναι δομική απόρροια του καπιταλιστικού συστήματος. Διαλύουν κάθε παροχή με σκοπό την υπεράσπιση των συμφερόντων του κράτους, των αφεντικών, των μεγαλογιατρών και των επιχειρηματιών του χώρου της υγείας. Ορατά είναι πλέον τα αποτελέσματα με τη διαρκή επιδείνωση της ψυχικής υγείας όλου του πληθυσμού και κυρίως των κοινωνικά αποκλεισμένων που αριθμητικά συνεχώς αυξάνονται.
Σχετικές έρευνες αποδεικνύουν ότι η αύξηση του ποσοστού ανεργίας κατά 1% οδηγεί: στην αύξηση του ποσοστού των ψυχικών διαταραχών κατά 3%, στην αύξηση του ποσοστού των αυτοκτονιών κατά 5% και των θανάτων από αλκοολισμό κατά 30%. Τα επίσημα στοιχεία αναφέρουν ότι στην Ελλάδα οι αυτοκτονίες ξεπέρασαν τις 1700 κατά το τελευταίο δωδεκάμηνο, ενώ επίσης έχουν ανέβει τρομακτικά τα ποσοστά χρήσης ψυχοτρόπων ουσιών και οι λεγόμενες νέες εξαρτήσεις από διαδίκτυο, τροφή, τζόγο κ.λπ. σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες.
Την ίδια στιγμή η ανυπαρξία συστήματος πρωτοβάθμιας φροντίδας στην ψυχική υγεία οδηγεί όλο και περισσότερους να απευθύνονται στα μεγάλα ψυχιατρεία, αποκομμένους από την οικογένεια και το κοινωνικό τους περιβάλλον. Τα λίγα κέντρα ψυχικής υγείας που λειτουργούν, παρέχοντας υπηρεσίες στην κοινότητα, δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στον ολοένα αυξανόμενο αριθμό αιτημάτων. Τα ψυχιατρεία λειτουργούν έτσι σαν άσυλα και αποθήκες ψυχών, περισσότερο από ποτέ. Η ψυχική ασθένεια προκαλεί φόβο. Είναι απειλή για το “υγιές σύστημα”. Ο ψυχικά άρρωστος στιγματίζεται ο ίδιος και η οικογένειά του, που αβοήθητοι και μόνοι συνθλίβονται κάτω από το βάρος του στίγματος και της έλλειψης υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Η αξιοπρέπειά τους καταρρακώνεται, αφού ενώ είναι ασθενείς αναγκάζονται να έρχονται σε επαφή με αστυνομία, εισαγγελέα και τελικά με τον εξουσιαστικό αλλά και κατασταλτικό ρόλο του γιατρού.
Το μέγεθος των προβλημάτων της ψυχικής υγείας παρουσιάζεται σε όλο το εύρος του στην απάνθρωπη αντιμετώπιση ανασφάλιστων, μεταναστών, ρομά, εξαρτημένων. Αυτές οι κατηγορίες ανθρώπων οδηγούνται στην κοινωνική ευθανασία. Συνήθως, η μοναδική επαφή τους με οποιαδήποτε υπηρεσία είναι με αστυνομία, εισαγγελέα, δεσμοφύλακες. Η ψυχική ασθένεια και η εξάρτηση αντιμετωπίζονται όχι ως υγειονομικό ζήτημα αλλά με την καταστολή του κράτους.

Η κατάσταση στα ΨΝΑ Δαφνί και Δρομοκαΐτειο

Το Δαφνί έχει 1200 νοσηλευμένους και 1800 εργαζομένους. Από αυτούς οι μισοί περίπου, ασθενείς και προσωπικό, βρίσκονται εντός του νοσοκομείου και οι υπόλοιποι διάσπαρτοι σε όλο το λεκανοπέδιο, σε ξενώνες, οικοτροφεία, κέντρα αποκατάστασης κ.λπ. Στο Δαφνί ανήκει και η μονάδα απεξάρτησης αλκοολικών και τοξικομανών 18 άνω με πολλές δομές κυρίως εκτός ψυχιατρείου και 290 άτομα προσωπικό (συμπεριλαμβάνονται στο συνολικό νούμερο 1800)
Από το σεισμό του '99, οπότε και γκρεμίστηκαν τα μαγειρεία, η σίτιση έχει δοθεί σε ιδιώτη. Λίγο αργότερα δόθηκε σε ιδιωτική εταιρεία και η καθαριότητα. Όλα τα τμήματα λειτουργούν με ελάχιστο πλέον προσωπικό και κάτω από τα όρια ασφάλειας για την υγεία των ασθενών και τις παρεχόμενες υπηρεσίες. Έχει ανοικτή εφημερία κάθε Τετάρτη και Παρασκευή. Οι κλινικές είναι πάντα υπερπλήρεις. Οι περισσότερες εισαγωγές γίνονται με εισαγγελική εντολή, δηλαδή είναι ακούσιες. Συχνά, εκτός των χημικών γίνονται και μηχανικές καθηλώσεις των διεργετικών ασθενών, δηλαδή δέσιμο στο κρεβάτι, μέχρι να λειτουργήσει η φαρμακευτική αγωγή.
Τα οικοτροφεία και οι ξενώνες λειτουργούν οριακά και κινδυνεύουν με κλείσιμο ή συρρίκνωση. Ήδη τα ιδιωτικά κέντρα ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης που λειτούργησαν στα πλαίσια του προγράμματος “Ψυχαργώ” για την αποασυλοποίηση κλείνουν, οι εργαζόμενοι είναι απλήρωτοι, ενώ οι ασθενείς πετιούνται στο δρόμο ή επιστρέφουν στο άσυλο. Τον τελευταίο χρόνο κάποιοι ασθενείς που ήταν παλιά στη Λέρο ξαναγύρισαν εκεί!!! Έτσι κι αλλιώς η αποασυλοποίηση δεν προχώρησε ποτέ. Η αντίληψη για την αντιμετώπιση του ψυχικά αρρώστου σαν Όλο και όχι σαν ένα σύνολο συμπτωμάτων συνεχίζει να θριαμβεύει. Πολύ λίγα πράγματα μπορούν να κάνουν τα Κέντρα Ψυχικής Υγείας σε επίπεδο κοινότητας, τα οποία, ενώ λειτουργούν καλά, είναι πολύ λίγα.
Το Δαφνί έχει δύο Κέντρα Ψυχικής Υγείας, ένα στο Περιστέρι και ένα στους Αγίους Αναργύρους. Οι Μονάδες αποκατάστασης, τα οικοτροφεία και οι ξενώνες έχουν ένα πιο ανθρώπινο περιβάλλον σε σχέση με το νοσοκομείο, οι ασθενείς μπορούν να κινούνται και εκτός και να σχετίζονται με την κοινότητα αλλά δεν υπάρχει εργασιακή ένταξη. Ζουν με επιδόματα πρόνοιας ή εργοθεραπείας. Ένας πρόσφατος νόμος μάλιστα επιτρέπει την παρακράτηση της σύνταξης των χρόνιων ασθενών από τα νοσοκομεία και ιδρύματα στα οποία νοσηλεύονται. Έτσι, οι πενιχρές συντάξεις των ψυχικά ασθενών και των αναπήρων όλης της χώρας θα χρηματοδοτήσουν, και αυτές, τις περικοπές των δημόσιων δαπανών.

Εργασιακές σχέσεις και εργαζόμενοι στην ψυχική υγεία

Οι εργαζόμενοι στην ψυχική υγεία εργάζονται περισσότερο σκληρά από ποτέ, με μισθούς πείνας και καθεστώς εργασιακής ανασφάλειας. Αρκετές φορές αντιστοιχούν 1-2 νοσηλευτές για δεκάδες ασθενείς, με ό,τι αυτό σημαίνει για την υγεία των ασθενών.
Εδώ, υποκριτικά, έρχονται να “λύσουν” το πρόβλημα με τα προγράμματα ''Κοινωφελούς Εργασίας”, που είναι η σύγχρονη εκδοχή του σκλαβοπάζαρου στον εργασιακό μας μεσαίωνα. Μέσω κάθε είδους Μ.Κ.Ο. προσλαμβάνονται με 5μηνα, εργαζόμενοι και στην ψυχική υγεία. Οι πάντα πρόθυμες Μ.Κ.Ο., αφού μας σώσανε από τη μόλυνση, το ρατσισμό, την πείνα πλέον θα σώσουν και τους εργαζομένους. Ο ρόλος τους και στην υγεία είναι να την οδηγήσουν στην πλήρη εμπορευματοποίηση και στην επιβολή αντεργατικών εργασιακών σχέσεων.

Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι στον καπιταλισμό η υγεία δεν είναι κοινωνικό αγαθό αλλά εμπόρευμα. Γνωρίζουμε επίσης ότι στον καπιταλισμό, ανάμεσα στην ανάδυση μιας ανάγκης, κοινωνικής ή ατομικής και στην ικανοποίησή της διαμεσολαβεί πάντα το κέρδος, σαν η μόνη προϋπόθεση για την ικανοποίηση της ανάγκης αυτής. Τα όποια στοιχεία κοινωνικού κράτους υπήρξαν μέχρι τώρα, σαν αποτέλεσμα πολύχρονων αγώνων διεκδίκησης της εργατικής τάξης, καταστρέφονται μέσα σε λίγους μήνες στα πλαίσια της άγριας επίθεσης σε ό,τι θεωρείται κοινωνικό κεκτημένο.
Στην περιοχή μας βρίσκονται δύο μεγάλα ψυχιατρεία, το Δαφνί και το Δρομοκαΐτειο, που σηκώνουν όλο το βάρος της ψυχικής υγείας της χώρας. Θέλουμε να ενώσουμε την φωνή μας με τους εργαζομένους σε όλα αυτά και να φτιάξουμε ένα κοινό  μέτωπο αγώνα με όλους τους εργαζομένους στα νοσοκομεία της περιοχής μας.
Ως κάτοικοι της Δυτικής Αθήνας, μέλη των Λαϊκών Συνελεύσεων της περιοχής, θεωρούμε ότι ο αγώνας για την υγεία είναι κοινός, γιατί μας αφορά όλους, εργαζομένους και ανέργους, χρήστες των υπηρεσιών, εν δυνάμει ασθενείς.
Είμαστε ταξικά αντίθετοι με τα σχέδια της Τρόικας, Δ.Ν.Τ., κράτους, του ξένου και ντόπιου κεφαλαίου και των πολιτικών τους εκπροσώπων για τη διάλυση της υγείας. Να δημιουργήσουμε τους όρους της ανατροπής τους και να αγωνιστούμε όχι απλά για τη διατήρηση του Εθνικού Συστήματος Υγείας αλλά για Δωρεάν, δημόσια, ισότιμη και σύγχρονη περίθαλψη για όλους, ντόπιους και μετανάστες.
Αγωνιζόμαστε για ένα σύστημα ψυχικής υγείας που θα σέβεται την αξιοπρέπεια και τις ανάγκες του ψυχικά πάσχοντος, για μια άλλη αντίληψη για το τι σημαίνει ψυχική ασθένεια και πώς αυτή αντιμετωπίζεται.
Ο αγώνας για την υγεία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του κοινωνικού - ταξικού αγώνα ενάντια στην κοινωνική λεηλασία και υποδούλωση της ζωής μας, για να χτίσουμε την κοινωνία της αυτοοργάνωσης, της ελευθερίας, της ισότητας και της αλληλεγγύης.

 Δημόσια και δωρεάν υγεία υψηλής ποιότητας για όλους, ντόπιους και μετανάστες, χωρίς αποκλεισμούς σε εργαζομένους, ανέργους, ανασφάλιστους.

 Απαιτούμε την αξιοπρέπεια σε όλους τους υγειονομικούς λειτουργούς.

 Δε θα επιτρέψουμε καμία κατάργηση-συγχώνευση ΙΚΑ, νοσοκομείων και ψυχικών δομών.

 Κοινός αγώνας εργαζομένων στο χώρο της υγείας και κατοίκων για την αυτοδιεύθυνση των νοσοκομείων και τη δημιουργία κοινωνικών ιατρείων σε κάθε γειτονιά.

 Η υγεία και η ζωή μας δε διαπραγματεύονται, δεν κοστολογούνται.

Δεκέμβρης 2012

Ανοιχτή Λαϊκή Συνέλευση Περιστερίου
Λαϊκή Συνέλευση Χαϊδαρίου
Δυτικό Πέρασμα-δίκτυο αλληλεγγύης & αντίστασης από τον             Κορυδαλλό και τις γύρω περιοχές
Συναγωνι-στριες/-στές από τη Λαϊκή Συνέλευση Αιγαλέου
Ανοιχτή Λαϊκή Συνέλευση Ιλίου